"Izrael musi zapobiec aktom ludobójstwa w Strefie Gazy". Orzeczenie trybunału ONZ

Izrael powinien zapewnić, że jego siły zbrojne nie dopuszczają się aktów ludobójstwa w Strefie Gazy. Powinien też podjąć środki na rzecz poprawy sytuacji humanitarnej - oświadczono w orzeczeniu MTS. Trybunał nie nakazał przy tym natychmiastowego przerwania ognia w Strefie Gazy, o co apelowała RPA w swoim wniosku.

Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości: Izrael i Hamas muszą przestrzegać prawa międzynarodowego

Odczytywanie orzeczenia, wydanego przez 17-osobowy zespół sędziowski, rozpoczęło się o godz. 13.00. Przewodnicząca MTS Joan E. Donoghue poinformowała, że trybunał nie odrzuci tej sprawy i ma uprawnienia do jej rozpatrzenia. Przypomniano, że wszystkie strony konfliktu w Strefie Gazy są zobowiązane do przestrzegania prawa międzynarodowego.

- Trybunał doskonale zdaje sobie sprawę ze skali ludzkiej tragedii, która trwa w regionie i jest głęboko zaniepokojony z powodu dalszych ofiar śmiertelnych i cierpienia ludzi - oświadczyła Donoghue.

15 spośród 17 sędziów opowiedziało się na środkami nadzwyczajnymi, o które wnioskowała RPA - z wyjątkiem jednak nakazania Izraelowi przerwania operacji w Strefie Gazy. Orzeczenie nakłada na Izrael międzynarodowe zobowiązania prawne. Trybunał uznał prawo Palestyńczyków do ochrony przed aktami ludobójstwa.

Izrael zobowiązany przez MTS do przeciwdziałania ludobójstwu

Sędziowie uznali, że Izrael "powinien podjąć wszelkie środki będące w jego mocy, by zapobiec popełnieniu aktów objętych artykułem 2" konwencji w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa. Izrael powinien w ciągu miesiąca poinformować trybunał o poczynionych krokach.

W szczególności, Izrael powinien zapewnić, by jego armia nie dopuszczała się aktów ludobójstwa. Powinien też zapobiegać wszelkim publicznym wypowiedziom, które mogłyby zostać uznane za podżeganie do ludobójstwa w Gazie, jak również - karać za takie wypowiedzi. Trybunał nakazał także Izraelowi podjęcia działań, które umożliwią dostarczenie do Strefy Gazy pomocy humanitarnej. Ponadto Izrael nie może pozwolić na niszczenie dowodów, które mogłyby zostać wykorzystane w sprawie dotyczącej ludobójstwa.

Trybunał zauważył, że operacja wojskowa prowadzona przez Izrael spowodowała dużą liczbę ofiar śmiertelnych i rannych, a także masowe zniszczenia domów, przymusowe wysiedlenia ogromnej większości ludności oraz rozległe zniszczenia infrastruktury cywilnej.

"Zniekształcanie historii"

Ogłoszona w piątek decyzja ma charakter przejściowy. Trybunał nie wypowiadał się bowiem w sprawie zarzutów o ludobójstwo - takie postępowanie może trwać latami. Podkreślono jednak, że w tej sprawie "istnieją wystarczające dowody".

RPA wnioskowała o natychmiastowe wstrzymanie izraelskiej operacji wojskowej, która spustoszyła znaczą część Strefy Gazy. Władze RPA oskarżyły Izrael o ludobójstwo. Izrael odpowiedział, że takie oskarżenia to "zniekształcanie historii", a działania państwa żydowskiego są aktem samoobrony. Apelował też do sędziów, by odrzucili wniosek.

Orzeczenie MTS jest prawnie wiążące

Działania, o które zaapelował w piątek MTS mają na celu zapewnienie, że gdy sędziowie będą rozważać istotę oskarżeń zawartych we wniosku złożonym przez RPA, Palestyńczycy w Gazie będą mogli korzystać z pewnego rodzaju ochrony - wyjaśnia BBC.

Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości w Hadze to główny organ sądowniczy ONZ, powołany do rozstrzygania sporów pomiędzy państwami. Wyroki Trybunału są prawnie wiążące i ostateczne, nie ma jednak możliwości ich egzekwowania. Przykładem jest nałożony na Rosję nakaz wstrzymania inwazji na Ukrainę.

Izrael mógłby w ogóle pominąć orzeczenie MTS, może też jednak przekonywać, że już podejmuje kroki na rzecz spełnienia żądań trybunału - prognozuje BBC.

Komentarze po orzeczeniu

Premier Izraela Benjamin Netanjahu, komentując piątkowe orzeczenie MTS podkreślił, że oskarżenia o ludobójstwo są "oburzające". Zapewnił, że Izrael będzie nadal robił "to, co konieczne", aby się bronić. Wysoki rangą przedstawiciel Hamasu Sami Abu Zuhri oznajmił zaś, że decyzja trybunału "przyczynia się do izolacji Izraela i ujawnienia jego zbrodni w Strefie Gazy".

Szef dyplomacji palestyńskiej Rijad al-Maliki ocenił, że sędziowie MTS "opowiedzieli się za prawem międzynarodowym". Jak podkreślił, Palestyna wzywa państwa świata "łącznie z siłą okupacyjną, Izraelem", by zapewniły wdrożenie nakazów trybunału. Władze RPA uznały orzeczenie trybunału za "decydujące zwycięstwo" prawa międzynarodowego.

Rijad al-Maliki podkreślił, że Izrael musi podjąć wszelkie niezbędne środki będące w jego mocy, by zapobiec aktom ludobójstwa w Strefie Gazy.

- Sędziowie MTS ocenili fakty i opowiedzieli się za ludzkością i prawem międzynarodowym - powiedział w oświadczeniu telewizyjnym al-Maliki. 

Atak Hamasu

Rządząca w Strefie Gazy palestyńska organizacja terrorystyczna Hamas przeprowadziła 7 października ubiegłego roku zbrojny najazd na Izrael, w wyniku którego zginęło około 1200 osób, w większości cywilów. W trwających do dziś izraelskich działaniach odwetowych zginęło już ponad 26 tysięcy Palestyńczyków, a znaczna część mieszkańców Strefy Gazy musiała opuścić swoje domy. Zniszczeniu uległa co najmniej połowa wszystkich budynków na tym terytorium.

• Firmy spedycyjne zmuszone do zmiany trasy przewozów. Spada ruch przez Kanał Sueski
• Minister Sikorski spotkał się z ambasadorem Izraela. O czym rozmawiano?

IAR/PAP/jb/jmo